Mediteren op Buddho
Mediteren op ‘buddho’ is een vorm van buddhānussati-meditatie, het richten van het bewustzijn op de kwaliteiten van de Boeddha.
Samatha-meditatie op ‘buddho’ omhelst het gehele graduele pad van moraliteit (sīla), concentratie (samādhi) en wijsheid (paññā) zoals onderwezen door de Boeddha.
De beoefening van moraliteit (sīla) en bewuste aandacht (sati) in het dagelijks leven dient als voorwaarde voor verdieping tijdens de concentratie-meditatie op het meditatiekussen.
Zonder moraliteit en bewuste aandacht kan er geen diepe concentratie ontstaan.
Tijdens het mediteren richt je je op de kwaliteiten van de Boeddha door je te richten op het geluid dat je genereert door hardop het woord ‘buddho (uitgesproken als ‘bodhaw’, zie bijvoorbeeld deze demonstratie video) keer op keer te herhalen. Zo wordt je bewustzijn langzaam maar zeker stil, schoon en helder.
Concentratie komt dan vanzelf. Je kunt het niet forceren, alleen laten ontstaan, steeds dieper, totdat je alle zintuigen af kunt sluiten en er alleen nog een mind gericht op buddho is.
Concentratie is een keiharde voorwaarde voor het ontstaan van wijsheid, iets dat vandaag de dag door veel mensen wordt genegeerd. Met concentratie zie je de dingen objectief, zoals ze zijn en kun je loslaten.
Wijsheid komt dan vanzelf, langzaam maar zeker en gemakkelijk.
Samatha-meditatie op ‘buddho’ geeft je zo de mogelijkheid om elke dag aan jezelf te werken. Je werkt tegelijkertijd aan het boeddhistische pad naar de volledige bevrijding, Nibbāna (Sanskriet: Nirvana). In dat proces vernietig je mentale vergiften zoals hebberigheid, haat en onwetendheid. Door los te laten en in het hier en nu te leven schep je de voorwaarden voor een werkelijk gelukkig bestaan.
Het enige dat nodig is, is je eigen geduldige inspanning.
Innerlijke Stilte door Meditatie op Geluid
Geluid is een relatief makkelijk meditatie-object om mee te beginnen. Waarom? Met samatha-meditatie probeer je je bewustzijn stil te krijgen. Maar je bewustzijn wil dit in eerste instantie helemaal niet.
Het gaat er, waar het de kans krijgt, met je vandoor. Naar het verleden, naar de toekomst. Het heeft ideeën, meningen, problemen, noem het maar op. Als je nog geen concentratie hebt is alles wat er daarnaast aan afleiding bij komt een extra obstakel, een extra mogelijkheid voor het bewustzijn om niet stil te hoeven zijn.
Met name dingen zien of horen maakt het krijgen van concentratie heel erg moeilijk.
Visuele input is makkelijk uit te schakelen door simpelweg de ogen te sluiten. Met geluid is dat een ander verhaal. Als je in Nederland woont is de kans groot dat je altijd geluid om je heen hoort. Een brommer die langs rijdt, een sirene, de buren, etc. Omdat je bij samatha-meditatie op ‘buddho’ zelf geluid maakt, en dit geluid vrijwel altijd het omgevingsgeluid overstemt, heb je hier geen last van. Het geluid is op deze manier een extra bescherming.
In vergelijking tot bijvoorbeeld de ademhaling is het daarom makkelijker, mede omdat bij het maken van je eigen geluid je ook zaken hebt als ritme, volume, toonhoogte en cadans die je kunnen helpen om je mind geconcentreerd te krijgen.
Ahba leert dat het geluid van het woord ‘buddho’ de sleutel is tot concentratie. Je bouwt er een sterk fundament mee op.
Als je een sterk fundament hebt kan je overstappen op andere meditatie-objecten zoals de ademhaling of liefde-vriendelijkheid (mettā) of je richten op inzicht (vipassanā).
Dit gebeurt altijd op aangeven van de leraar omdat alleen die kan overzien of je bewustzijn er klaar voor is.
De Eerste Stap
De meeste mensen kennen de gezegde ‘een reis van duizend mijl begint met de eerste stap’. Dit geld ook voor de graduele boeddhistische weg van moraliteit, concentratie en wijsheid. Bhikkhu Bodhi schrijft hier heel mooi over in zijn boek ‘The All-Embracing Net of Views’:
Het is de ervaring van lijden (dukkha) die een persoon er toe aanzet de leer van de Boeddha op te zoeken, maar het is wijsheid of inzicht dat ervoor zorgt dat de leer wordt geaccepteerd en stappen op het pad worden gezet.
Want om het pad te betreden moet worden ingezien dat lijden niet een toevallige bijkomstigheid is van het leven waar simpele verzachting voor mogelijk is, maar inherent aan het bestaan zelf; en je moet je realiseren dat de oorzaak niet de omstandigheden zijn, maar de eigen wanen en verlangens, die rechtgezet kunnen worden door het voorgeschreven pad te volgen.
Dit is de eerste essentiële stap zonder welke de grote mars naar bevrijding niet zou kunnen beginnen.
En net als dat de laatste stap van een lange reis niet wezenlijk verschilt van de eerste, maar enkel in de positie in de serie, net zo is de uiteindelijke doorbraak van wijsheid waarmee onwetendheid wordt vernietigd en verlichting wordt verkregen in essentie niet anders, maar verschilt deze enkel in kracht, helderheid en doordringendheid, van de eerste roering van wijsheid die de persoon aan heeft gezet tot de lange en lastige mars.
Zet de eerste stap
