Een gecon­cen­treerd bewust­zijn is in het hier en nu, rus­tig, kalm en vre­dig. Met een der­ge­lijk bewust­zijn zie je de din­gen zoals ze zijn en ver­werf je inzich­ten die je niet uit boe­ken kunt halen.

Door deze inzich­ten kom je tot een tevre­de­ner en geluk­ki­ger bestaan. Je moet het alleen zelf doen, want nie­mand anders dan jij kan jouw bewust­zijn bevrij­den.

Om deze con­cen­tra­tie en wijs­heid te ont­wik­ke­len beoe­fe­nen wij Bud­dho medi­ta­tie. Dit is een tra­di­ti­o­ne­le vorm van samat­ha (con­cen­tra­tie) medi­ta­tie uit het The­ra­va­da Boed­dhis­me.

De basis van deze vorm van medi­ta­tie ligt in het er zelf mee aan de slag gaan, er elke dag mee bezig zijn. In Neder­land bestaat de moge­lijk­heid deze medi­ta­tie naast de indi­vi­du­e­le beoe­fe­ning ook in groeps­ver­band te doen.

Deze medi­ta­tie wordt onder­we­zen door Her­man Schreu­der, die het op zijn beurt leer­de van Ahba, een Bir­me­se medi­ta­tie­le­raar die nu abt is van een groot boed­dhis­tisch kloos­ter in Noord-Thailand. Naast het medi­te­ren bestu­de­ren dege­nen die dit leuk en inspi­re­rend vin­den de boed­dhis­ti­sche filo­so­fie, waar­on­der de Abhi­d­ham­ma, de leer over de ware natuur van de din­gen.

Wat is Buddho meditatie?

Bud­dho medi­ta­tie is een boed­dhis­tisch con­cen­tra­tie (samat­ha) medi­ta­tie­sys­teem. Het is een vorm van Bud­dha­nus­sa­ti medi­ta­tie, het rich­ten van het bewust­zijn op de kwa­li­tei­ten van de Boed­dha.

Het medi­ta­tie­sys­teem omhelst het gehe­le gra­du­e­le pad van mora­li­teit (sila), con­cen­tra­tie (sama­dhi) en wijs­heid (pañ­ña) zoals onder­we­zen door de Boed­dha. Zo die­nen de beoe­fe­ning van mora­li­teit en mind­ful­ness (sati) in het dage­lijks leven als voor­waar­de voor ver­die­ping tij­dens de beoe­fe­ning van medi­ta­tie.

Als er geen mora­li­teit is kan er geen die­pe con­cen­tra­tie zijn.

Tij­dens het medi­te­ren richt je je op de kwa­li­tei­ten van de Boed­dha door je te rich­ten op het geluid dat je gene­reert door hard­op het woord Bud­dho keer op keer te her­ha­len. Zo wordt je bewust­zijn lang­zaam maar zeker stil, schoon en hel­der.

Con­cen­tra­tie komt dan van­zelf. Je kunt het niet for­ce­ren, alleen laten ont­staan, steeds die­per, tot­dat je alle zin­tui­gen af kunt slui­ten en er enkel bewust­zijn gericht op Bud­dho is.

Con­cen­tra­tie is een kei­har­de voor­waar­de voor het ont­staan van wijs­heid, iets dat van­daag de dag door veel men­sen wordt gene­geerd. Met con­cen­tra­tie zie je de din­gen objec­tief, zoals ze zijn en kun je los­la­ten.

Wijs­heid komt dan van­zelf, lang­zaam maar zeker, gemak­ke­lijk.

Bud­dho medi­ta­tie geeft je zo de moge­lijk­heid om elke dag aan jezelf te wer­ken. Je werkt aan het boed­dhis­ti­sche pad naar de vol­le­di­ge bevrij­ding, Nib­ba­na (Sans­kriet: Nir­va­na). In dat pro­ces ver­nie­tig je men­ta­le ver­gif­ten zoals heb­be­rig­heid, haat en onwe­tend­heid. Door los te laten en in het hier en nu te leven schep je de voor­waar­den voor een wer­ke­lijk geluk­kig bestaan.

Het eni­ge dat nodig is, is je eigen gedul­di­ge en vol­har­den­de inspan­ning.

Waarom geluid?

Geluid is een rela­tief mak­ke­lijk meditatie-object om mee te begin­nen. Waar­om? Met medi­ta­tie pro­beer je je bewust­zijn stil te krij­gen. Maar je bewust­zijn wil dit in eer­ste instan­tie hele­maal niet!

Het gaat er, waar het de kans krijgt, met je van­door. Naar het ver­le­den, naar de toe­komst. Het heeft idee­ën, menin­gen, pro­ble­men, noem het maar op. Als je nog geen con­cen­tra­tie hebt is alles wat er daar­naast aan aflei­ding bij komt een extra obsta­kel, een extra moge­lijk­heid voor het bewust­zijn om niet stil te hoe­ven zijn.

Met name din­gen zien of horen maakt het krij­gen van con­cen­tra­tie heel erg moei­lijk.

Visu­e­le input is mak­ke­lijk uit te scha­ke­len door sim­pel­weg de ogen te slui­ten. Met geluid is dat een ander ver­haal. Als je in Neder­land woont is de kans groot dat je altijd geluid om je heen hoort. Een brom­mer die langs rijdt, een sire­ne, de buren, etc. Omdat je bij Bud­dho medi­ta­tie zelf geluid maakt, en dit geluid vrij­wel altijd het omge­vings­ge­luid over­stemt, heb je hier geen last van. Het geluid is op deze manier een extra bescher­ming.

In ver­ge­lij­king tot bij­voor­beeld de adem­ha­ling is het daar­om mak­ke­lij­ker, mede omdat bij het maken van je eigen geluid je ook zaken hebt als rit­me, volu­me, toon­hoog­te en cadans die je kun­nen hel­pen om je mind gecon­cen­treerd te krij­gen.

Ahba leert dat het geluid van het woord Bud­dho de sleu­tel is tot con­cen­tra­tie. Je bouwt er een sterk fun­da­ment mee op.

Als je een sterk fun­da­ment hebt kan je over­stap­pen op ande­re meditatie-objecten zoals de adem­ha­ling of met­ta (liefde-vriendelijkheid). Dit gebeurt altijd op aan­ge­ven van de leraar omdat alleen die kan over­zien of je bewust­zijn er klaar voor is.

Begin met Medi­te­ren

De Eerste Stap

De meeste mensen kennen de gezegde 'een reis van duizend mijl begint met de eerste stap'. Dit geld ook voor de graduele boeddhistische weg van moraliteit, concentratie en wijsheid. Bhikkhu Bodhi schrijft hier heel mooi over in zijn boek 'The All-Embracing Net of Views':

Het is de ervaring van lijden (dukkha) die een persoon er toe aanzet de leer van de Boeddha op te zoeken, maar het is wijsheid of inzicht dat ervoor zorgt dat de leer wordt geaccepteerd en stappen op het pad worden gezet.

Want om het pad te betreden moet worden ingezien dat lijden niet een toevallige bijkomstigheid is van het leven waar simpele verzachting voor mogelijk is, maar inherent aan het bestaan zelf; en je moet je realiseren dat de oorzaak niet de omstandigheden zijn, maar de eigen wanen en verlangens, die recht gezet kunnen worden door het voorgeschreven pad te volgen.

Dit is de eerste essentiële stap zonder welke de grote mars naar bevrijding niet zou kunnen beginnen.

En net als dat de laatste stap van een lange reis niet wezenlijk verschilt van de eerste, maar enkel in de positie in de serie, net zo is de uiteindelijke doorbraak van wijsheid waarmee onwetendheid wordt vernietigd en verlichting wordt verkregen in essentie niet anders, maar verschilt deze enkel in kracht, helderheid en doordringendheid, van de eerste roering van wijsheid die de persoon aan heeft gezet tot de lange en lastige mars.